
عوارض مهم خوردن ته دیگ
ته دیگ، یکی از محبوب ترین بخشهای بسیاری از غذاهای ایرانی است. اما آیا این لذیذترین قسمت غذا میتواند برای سلامتی مضر باشد؟ یکی از اصلیترین نگرانیها در مورد ته دیگ، تشکیل مادهای به نام آکریلامید است. این ماده شیمیایی زمانی تشکیل میشود که کربوهیدراتها (مانند نشاسته موجود در سیبزمینی یا برنج) در دمای بالا حرارت ببینند. آکریلامید در مطالعات آزمایشگاهی با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها مرتبط بوده است.
هنگامی که ته دیگ بیش از حد حرارت ببیند و سوخته شود، ترکیبات دیگری نیز ممکن است تشکیل شوند که برای سلامتی مضر هستند. این ترکیبات میتوانند باعث التهاب، آسیب به DNA و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن شوند. در فرایند تشکیل ته دیگ، برخی از ویتامینها و مواد معدنی موجود در مواد غذایی ممکن است از بین بروند.
با مجله اینترنتی لاجورد همراه باشید تا با مهم ترین عوارض خوردن ته دیگ آشنا شوید.
چربی و کالری بالا
چربی و کالری بالا از عوارض مهم خوردن ته دیگ است. ته دیگ معمولاً با استفاده از روغن سرخ میشود و همین باعث میشود مقدار زیادی چربی و کالری به غذا اضافه شود. مصرف مداوم غذاهای پرچرب و پرکالری، مانند ته دیگ، به راحتی میتواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود. مصرف چربیهای اشباع و ناسالم میتواند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش دهد، که این امر با خطر بالاتر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی مرتبط است.
غذاهای پرچرب مانند ته دیگ میتوانند باعث بالا رفتن سطح تریگلیسیرید و چربیهای دیگر در خون شوند که این مسئله فشار بیشتری به قلب وارد میکند. برای کاهش این خطرات، بهتر است مقدار مصرف ته دیگ و چربیهای ناسالم را محدود کرده و از روغنهای سالمتر مانند روغن زیتون یا روغن کنجد استفاده کنید.

ایجاد ترکیبات مضر
خوردن تهدیگ به خودی خود مضر نیست، اما اگر به روش نادرست تهیه شود یا بیش از حد مصرف شود، میتواند عوارضی برای سلامتی داشته باشد. زمانی که مواد غذایی نشاستهای مثل برنج یا سیبزمینی در دمای بالا سرخ یا برشته میشوند، ممکن است آکریلامید تولید شود. آکریلامید ترکیبی است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است. اگر تهدیگ با استفاده از روغنهای ناسالم (مانند روغنهای دارای چربی ترانس یا اشباع) سرخ شود، مصرف مکرر آن میتواند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش دهد و به مشکلات قلبی و عروقی منجر شود.
اگر تهدیگ بیش از حد سوخته باشد، ممکن است ترکیبات سمی مانند پلیآمینهای هتروسیکلیک (Heterocyclic amines) و هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهای (Polycyclic aromatic hydrocarbons) تولید شود که برای سلامتی مضر هستند. برای کاهش این خطرات، بهتر است تهدیگ را با روغنهای سالمتر مثل روغن زیتون یا کنجد تهیه کنید و از سوختن آن جلوگیری کنید.
در یکی از مقالات سایت لاجورد به بررسی مهم ترین عوارض و خطرات مصرف غذای سوخته پرداخته ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید این مقاله را مطالعه کنید.
مشکلات گوارشی از عوارض خوردن ته دیگ
مصرف بیش از حد و مکرر ته دیگ، به ویژه ته دیگهای سوخته، میتواند مشکلات گوارشی ایجاد کند. هنگام حرارت دیدن زیاد مواد غذایی، به خصوص نشاستهها، ترکیباتی مانند آکریلامید تولید میشود. این ترکیبات میتوانند به دستگاه گوارش آسیب رسانده و باعث التهاب و تحریک شوند.
بافت سفت و سخت ته دیگ میتواند هضم را دشوار کرده و باعث نفخ، یبوست و سایر مشکلات گوارشی شود. برخی از ترکیبات موجود در ته دیگ سوخته میتوانند باعث تحریک ترشح اسید معده شوند و در نتیجه منجر به سوزش سر دل، رفلاکس اسید و زخم معده شوند.

افزایش فشار خون
ته دیگ به دلیل روش پخت و مواد تشکیلدهنده، میتواند حاوی مقادیر بالایی از چربی و نمک باشد. این دو عامل میتوانند در طولانی مدت بر فشار خون تأثیر بگذارند.
چه عواملی بر مضرات ته دیگ تاثیر میگذارند؟
عوامل مختلفی بر مضرات ته دیگ تاثیر میگذارند. مواد غذایی نشاستهای مانند سیبزمینی، برنج و نان نسبت به سایر مواد غذایی بیشتر در معرض تشکیل مواد مضر مانند آکریلامید هستند. هرچه دمای پخت بالاتر باشد، احتمال تشکیل مواد مضر بیشتر میشود. دمای بالا باعث واکنشهای شیمیایی میشود که در نتیجه آن ترکیبات مضری مانند آکریلامید تولید میشوند.
هرچه مدت زمان پخت طولانیتر باشد، احتمال تشکیل مواد مضر بیشتر میشود. مدت زمان طولانی در دمای بالا باعث میشود که مواد غذایی بیشتر تجزیه شده و ترکیبات مضر بیشتری تولید شود. رنگ تیره ته دیگ نشاندهندهی حرارت دیدن بیش از حد و تشکیل مواد مضر بیشتر است. هرچه رنگ تیرهتر باشد، احتمال وجود مواد مضر مانند آکریلامید بیشتر است. استفاده از روغنهای نامناسب یا روغنهایی که در دمای بالا تجزیه میشوند، میتواند باعث تولید مواد مضر دیگری شود. مواد غذایی با مقدار بالای قندهای ساده، مانند سیبزمینی، در معرض خطر بیشتری برای تولید آکریلامید هستند.
هنگامی که مواد غذایی نشاستهای در دمای بالا حرارت میبینند، واکنشهای شیمیایی پیچیدهای رخ میدهد که منجر به تشکیل ترکیباتی مانند آکریلامید میشود. آکریلامید یک ماده شیمیایی سرطانزا است که در مطالعات آزمایشگاهی با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها مرتبط بوده است.
چگونه میتوان از خطرات ته دیگ جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از خطرات احتمالی تهدیگ و مصرف ایمنتر آن، میتوانید چندین نکته را در نظر بگیرید:

1. استفاده از روغنهای سالم
به جای استفاده از روغنهای ناسالم و غنی از چربیهای اشباع یا ترانس، روغنهای سالمتری مانند روغن زیتون، کنجد یا روغن آووکادو را انتخاب کنید. این روغنها علاوه بر سالمتر بودن، تحمل دمای بالاتری دارند و کمتر به ترکیبات مضر تبدیل میشوند.
2. کنترل دما
از سرخ کردن تهدیگ در دماهای بسیار بالا خودداری کنید. دمای بالا میتواند منجر به تشکیل آکریلامید و ترکیبات سرطانزا شود. بهتر است تهدیگ را در حرارت متوسط و با زمان طولانیتر طبخ کنید تا هم طعم خوشایند داشته باشد و هم کمتر سوخته شود.
3. جلوگیری از سوختن تهدیگ
زمانی که تهدیگ شروع به طلایی شدن میکند، پخت را متوقف کنید. تهدیگهای سوخته حاوی ترکیبات سمی مانند پلیآمینهای هتروسیکلیک و هیدروکربنهای آروماتیک هستند که برای سلامتی مضرند. تهدیگ طلایی و کمی ترد بهترین حالت است.
4. مصرف متعادل
حتی با رعایت تمامی نکات بالا، مصرف مکرر تهدیگ به دلیل استفاده از روغن و نشاسته زیاد میتواند مشکلاتی مانند افزایش وزن و چربی خون را به همراه داشته باشد. بهتر است تهدیگ را به عنوان یک غذای تفننی و نه غذای روزمره مصرف کنید.
5. استفاده از مواد اولیه سالماستفاده از مواد اولیه سالم
برای تهیه تهدیگ از مواد اولیه سالم و طبیعی استفاده کنید. برنج قهوهای، سیبزمینی یا نانهای سبوسدار میتوانند گزینههای سالمتری برای تهیه تهدیگ باشند.

با رعایت این نکات، میتوانید از تهدیگ لذت ببرید و در عین حال خطرات سلامتی را به حداقل برسانید.