9 کاربرد کریپتون در زندگی که احتمالا نمیدانستید!

کریپتون یک گاز بی بو، بی اثر و نجیب است که پس از هلیوم، نئون و آرگون به عنوان غلیظ­ترین گاز اتمسفر زمین شناخته می­شود. این گاز در سال 1898 توسط شیمیدانان مطرح بریتانیایی یعنی ویلیام رمزی و تراورز کشف شد. احتمالا بارها با لیزرهای نئونی یا فلش­های مورد استفاده در عکاسی مواجه شده­اید، اما آیا تا به حال با خود اندیشیده­اید این لیزرها یا فلش­های عکاسی از چه ساخته شده­اند؟

ما در این مطلب به کاربرد گاز کریپتون در زندگی پرداخته­­ایم و پس از آن به بررسی جزئیات مهم کاربرد کریپتون در صنعت پزشکی، عکاسی و … هم می­پردازیم.

نگاهی به موارد استفاده کریپتون در صنایع

بد نیست بدانید اولین بار نام کریپتون از کریپتونیت سوپرمن (مجموعه کمیک­های سوپرمن) یا سیاره اصلی او گرفته شد، این گاز همچون سنگ فضایی افسانه‌ای که منجر به افزایش قدرت می­شود به دو رنگ­ آبی و سفید دودی موجود است.

گاز کریپتون همچون کلیه گازهای بی اثر، نقطه ذوب و جوش خاصی دارد که تولیدکنندگان باید آنها را قبل از استفاده مدنظر قرار دهند. اگر بخواهیم نگاهی به کاربردهای کریپتون داشته باشیم، باید بگوییم از این گاز در تولید لامپ‌های سفید روشن مخصوص عکاسی یا دستگاه‌های مورد استفاده در تحقیقات فیزیکی و شیمیایی استفاده می‌شود.

همچنین در فلاش­های عکاسی یا صنعت فیلمبرداری به دلیل سبک وزن بودن از این گاز بهره برده می­شود. از لحاظ قیمت این گاز ارزش و بهای بیشتری در مقایسه با آرگون یا نیتروژن دارد و به دلیل کمیاب بودن و عمر زیادش به طور معمول از آن در ساخت لامپ­های هالوژن یا ساخت موشک و انتقال داده­های فضایی بهره برده می­شود. بد نیست بدانید لوله‌های نئونی رنگی که از آنها در تابلوهای تبلیغاتی کنار جاده­ها استفاده می­شوند هم درصدی کریپتون دارند. در ادامه بیشتر با موارد استفاده این گاز پرکاربرد آشنا می­شویم.

صنعت عکاسی

شاید بتوان کاربرد گاز کریپتون در زندگی یک هنرمند را به صنعت عکاسی، فیلمبرداری و ثبت لحظات خاص اختصاص داد. کریپتون به واسطه تاثیرهایی که بر صنعت نورپردازی دارد یکی از محبوب­ترین گازها در صنعت عکاسی است، البته لامپ­ها و لوله­های فلاش مورد استفاده این صنعت هم اغلب با گاز کریپتون پر می­شوند.

زمانی که رنگ­های سفید روشن عکاسی فعال شوند و تصویر واضحی از مدل عکاسی ثبت کنند، در واقع کریپتون تاثیرگذاری خود را در این صنعت انجام داده است.

نورپردازی نئون و فلورسنت

در ساخت علائم نئون از دو گاز کریپتون و نئون استفاده می­شود، در واقع کریپتون یکی از اساسی­ترین اشکال مورد استفاده در تولید نورهای نئونی و فلورسنت است. نئون پس از اتصال جریان الکتریکی به رنگ قرمز تغییر پیدا می­کند، این در حالی است که کریپتون به رنگ­هایی نظیر آبی-سبز، سبز-زرد یا سفید متمایل به آبی تغییر رنگ می­دهد. در حقیقت تلفیق این دو با هم منجر به خلق طیف­های رنگی بیشتری در تابلوها می­شود.

کاربرد کریپتون در فیلمبرداری

از آنجایی که کریپتون می­تواند در فشار کم جریان الکتریکی کار کند و تنوع رنگی بالایی مخصوصا در تناژ سفید مایل به آبی ایجاد کند، از آن در قسمت­هایی از فرآیند فیلمبرداری همچون فلاش و عکاسی با سرعت بالا، فیلمبرداری و ثبت لحظات با کیفیت بالا استفاده می­شود. از سال­های دور در تهیه اسلایدها و فیلم پروژکتورهای قدیمی از کریپتون استفاده می­شد و امروزه در صنعت سینما و فیلمبرداری گاز کریپتون به ثبت فیلم­هایی با کیفیت بالا کمک می­کند.

تحقیقات علمی

کریپتون یک ابزار اندازه گیری برای استفاده ایزوتوپ­های رادیواکتیوی با هدف تعیین نرخ واپاشی است. علاوه بر این به عنوان ابزاری پایدار و غیر واکنشی در حضور مواد شیمیایی هم شناخته می­شود. به دلیل برخورداری از موارد ذکر شده، از سال 2011 گاز کریپتون در انواع مختلف تحقیقات حوزه اتم‌، نمونه‌های هسته­ای، سن فسیل‌ها، بررسی قدمت یخ­ها و آثار باستان شناسی مورد استفاده قرار گرفته است.

نور لیزر و هولوگرافی

از جمله کاربرد گاز کریپتون در زندگی می­توان به استفاده از این گاز در تولید نور لیزرهای یونی و هولوگرافی­ها اشاره کرد. لیزرهای یونی از دو عنصر کریپتون و آرگون که منجر به ایجاد نورهای خیره­کننده­ای در کنسرت­ها، جشن­ها، جشنواره­ها و بخش­های ابتدایی و انتهایی پخش فیلم در سینما می­شوند، تشکیل شده­ است.

به طور معمول این نورها در خلق فضاهایی خیره کننده همچون نمایشگاه­ها، کنسرت­ها و فضاهای سرگرم کننده کاربرد دارند. در ضمن هولوگرافی به کار رفته در آزمایشگاه­های پزشکی که از آنها برای تولید تصاویر سه بعدی مدل­های آزمایشی استفاده می­شود هم از کریپتون ساخته شده­اند.

ساخت تراشه­های نیمه هادی

از آنجایی که کریپتون به عنوان یکی از گازهای کمیاب در صنعت لیزر و فناوری­های روز همچون کامپیوتر و موبایل شناخته می­شود، تولیدکنندگان صنایع دیجیتال و فناوری از این گاز در فرآیند ساخت تراشه­های نیمه هادی هم استفاده می­کنند.

علم پزشکی

شاید بتوان یکی از کاربردهای اصلی کریپتون را در حوزه پزشکی دانست. از کریپتون در لیزرهای مورد استفاده در درمان پارگی­های شبکیه، گلوکوم و دژنراسیون ماکولا چشم استفاده می­شود. همچنین از این گاز بی خطر در جراحی لیزر چشم برای اصلاح بینایی، سی تی اسکن و ام آر آی، فناوری تصویربرداری، ارزیابی و نتیجه گیری گزینه­های درمانی اسکن بهره برده می­شود. یکی از کاربردی­ترین موارد استفاده این گاز بهره بردن از آن برای بررسی وضعیت ریه­های بیماران تنفسی است.

گاز پرکننده لامپ

بد نیست بدانید از مهم­ترین کاربرد گاز کریپتون در زندگی می­توان به استفاده از آن در صرفه جویی هزینه و انرژی اشاره کرد. کریپتون که به عنوان گاز پرکننده لامپ­ها مورد استفاده قرار می­گیرد، عایق کارآمدی برای صرفه جویی در انرژی است. همچنین باعث کاهش رسانایی حرارتی شده و از خروج گرما هم جلوگیری می­کند.

ساخت موشک و پیشرانه ماهواره­ای

وسایل نقلیه فضایی به کمک گازهایی که در یون­ها و الکترون­ها تجزیه می­شوند، با نیروهای زیاد از رانشگر خارج می­شوند. این نوع از گازها که به عنوان نیروی محرکه الکتریکی موشک­ها هم شناخته می­شوند، بسیار نادر هستند و یکی از آنها کریپتون است. همچنین از این گاز برای انتقال داده­ها به تلویزیون، رادیو، اینترنت در سراسر جهان هم استفاده می­شود.

نگاهی به موارد استفاده دیگر کریپتون

ما به صورت مفصل به انواع مختلف کاربردهای گاز کریپتون در زندگی پرداختیم، در این بخش نگاهی به کارایی و موارد استفاده دیگر این گاز خواهیم داشت.

• در صنعت بسته بندی مواد غذایی از کریپتون برای استریل کردن سیالات استفاده می­شود.
• لیزرهای اگزایمر مخلوطی از کریپتون و فلوئور هستند و از آنها در جراحی چشم استفاده می­شود.
• کریپتون در تصویربرداری سیستم تنفسی با هدف تشخیص ناهنجاری­ها کارآمد است.
• Kr-85 در تحقیقات مرتبط به قلب و دیگر سیستم­های داخلی بدن استفاده می­شود.
• در تولید لیتوگرافی نیمه هادی از کریپتون بهره برده می­شود.

پیشنهاد می کنیم برای آشنایی با کاربرد مهم کریپتون در صنعت، به این مطلب مراجعه کنید.

جمع بندی

ما در این مقاله به صورت کامل به نقد و بررسی کاربرد گاز کریپتون در زندگی و علوم مختلف همچون صنعت عکاسی، فیلمبرداری و علوم تحقیقاتی و پزشکی پرداختیم. واقعیت این است که گازها در زندگی روزمره کاربردهای بسیاری دارند و لوازم و ابزارهای بسیاری هستند که با استفاده از انواع گازها تولید می شوند.

این محتوا توسط آگهی دهنده منتشر شده و مجله اینترنتی لاجورد مسئولیتی در قبال آن ندارد.