نفقه فرزند چیست؟
نفقه فرزند در قانون ایران به معنای تامین نیازهای ضروری او برای ادامه زندگی است. خوراک شامل غذای مناسب با سن و شرایط جسمانی فرزند. پوشاک شامل لباس مناسب با فصل و شرایط آب و هوایی. مسکن شامل سرپناه امن و مناسب برای زندگی فرزند. هزینه‌های درمانی و بهداشتی شامل هزینه‌های ویزیت پزشک، دارو، بستری در بیمارستان و سایر خدمات درمانی. هزینه‌های تحصیلی شامل شهریه مدرسه، هزینه کتاب و لوازم التحریر، هزینه رفت و آمد به مدرسه و سایر هزینه‌های مرتبط با تحصیل. سایر نیازهای متعارف شامل هزینه‌های تفریح و سرگرمی، وسایل ضروری زندگی مانند لوازم بهداشتی و آرایشی و…
در ادامه به بررسی نفقه فرزند می پردازیم. با مجله اینترنتی لاجورد همراه باشید.
پرداخت نفقه فرزند بر عهده چه کسی است؟
طبق ماده 1199 قانون مدنی، پرداخت نفقه اولاد بر عهده پدر است. در صورت فوت پدر یا عدم توانایی مالی او، نفقه فرزند به عهده اجداد پدری او خواهد بود. اگر پدر و اجداد پدری فوت کنند یا توانایی مالی پرداخت نفقه را نداشته باشند، مادر وظیفه پرداخت نفقه فرزند را بر عهده دارد. در نهایت، اگر پدر و مادر و اجداد پدری و مادری فوت کنند یا توانایی مالی پرداخت نفقه را نداشته باشند، نفقه فرزند بر عهده بیت المال خواهد بود.
میزان نفقه فرزند
میزان نفقه فرزند توسط دادگاه و با توجه به شرایط زندگی فرزند، توانایی مالی شخص پرداخت کننده نفقه، اوضاع اقتصادی جامعه و سایر عوامل تعیین می‌شود.
نحوه مطالبه نفقه فرزند
برای مطالبه نفقه فرزند می‌توان به دادگاه خانواده مراجعه کرد. در دادگاه، مدارک و مستندات مربوط به نیازهای فرزند و توانایی مالی شخص پرداخت کننده نفقه ارائه می‌شود و قاضی با بررسی این مدارک، میزان نفقه را تعیین می‌کند.
در صورت عدم پرداخت نفقه فرزند، می‌توان از طریق دادگاه خانواده اقدام به دریافت نفقه معوقه کرد. فرزندانی که تحت حضانت پدر یا مادرشان هستند، مستحق دریافت نفقه هستند. پرداخت نفقه فرزند تکلیفی قانونی و شرعی است و عدم پرداخت آن جرم محسوب می‌شود.
در صورتی که پدر و مادر جدا شده باشند باز هم پدر موظف به این نفقه است؟
حتی در صورت جدایی پدر و مادر، پدر همچنان موظف به پرداخت نفقه فرزند خود است. طبق قانون مدنی ایران، تکلیف پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر است و این تکلیف با طلاق یا جدایی پدر و مادر ساقط نمی‌شود. در واقع، حضانت فرزند و پرداخت نفقه فرزند دو موضوع مجزا هستند. حضانت به معنای نگهداری و مراقبت از فرزند است، در حالی که نفقه به معنای تامین نیازهای ضروری فرزند برای ادامه زندگی است.
اگر حضانت فرزند با مادر باشد در این حالت، پدر موظف است مبلغی را به عنوان نفقه به طور ماهیانه به مادر پرداخت کند تا او بتواند نیازهای فرزند را تامین کند. اگر حضانت فرزند با پدر باشد در این حالت، پدر وظیفه دارد که مستقیماً نیازهای فرزند را تامین کند و نیازی به پرداخت نفقه به مادر نیست. میزان نفقه فرزند بعد از طلاق توسط دادگاه و با توجه به شرایط زندگی فرزند، توانایی مالی پدر، اوضاع اقتصادی جامعه و سایر عوامل تعیین می‌شود.
در صورت عدم پرداخت نفقه فرزند بعد از طلاق، مادر می‌تواند از طریق دادگاه خانواده اقدام به دریافت نفقه معوقه کند. پدر و مادر می‌توانند در مورد نحوه پرداخت نفقه فرزند بعد از طلاق با یکدیگر توافق کنند. توافقات مربوط به نفقه فرزند باید به صورت کتبی انجام شده و به امضای طرفین برسد. در صورت بروز اختلاف در مورد نفقه فرزند، می‌توان از طریق دادگاه خانواده اقدام کرد.
نفقه فرزند باید تا چه زمانی پرداخت شود؟
در قانون ایران، سن مشخصی برای پرداخت نفقه فرزند تعیین نشده است. به طور کلی، تا زمانی که فرزند به سن بلوغ و رشادت برسد و بتواند معاش خود را تامین کند، مستحق دریافت نفقه از پدر خود خواهد بود. سن بلوغ برای پسران 15 سال قمری و برای دختران 9 سال قمری است. سن رشادت نیز سنی است که در آن فرد از نظر عقلی و جسمی کامل شده و می‌تواند امور خود را اداره کند. در برخی موارد، ممکن است فرزند بعد از رسیدن به سن بلوغ و رشادت نیز مستحق دریافت نفقه باشد. به عنوان مثال، اگر فرزند معلول باشد یا به دلیل بیماری نتواند کار کند، می‌تواند تا زمان بهبودی یا پیدا کردن شغل مناسب، از پدر خود نفقه دریافت کند.
علاوه بر سن، موارد دیگری نیز می‌توانند بر مدت زمان پرداخت نفقه فرزند تاثیر بگذارند. با ازدواج دختر، تکلیف پرداخت نفقه از پدر ساقط می‌شود. اگر فرزند بعد از رسیدن به سن بلوغ و رشادت، شغل پیدا کند و بتواند معاش خود را تامین کند، دیگر مستحق دریافت نفقه از پدر خود نخواهد بود. با فوت پدر، تکلیف پرداخت نفقه فرزند به عهده اجداد پدری او خواهد بود.
مدت زمان پرداخت نفقه فرزند توسط دادگاه و با توجه به شرایط هر پرونده تعیین می‌شود. در دادگاه، مدارک و مستندات مربوط به سن، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال، توانایی مالی پدر و سایر عوامل مرتبط با فرزند ارائه می‌شود و قاضی با بررسی این مدارک، مدت زمان پرداخت نفقه را تعیین می‌کند.
روش های دریافت نفقه فرزندان
بهترین روش برای دریافت نفقه فرزند، توافق بین پدر و مادر است. در این روش، پدر و مادر با یکدیگر در مورد میزان نفقه و نحوه پرداخت آن به توافق می‌رسند و نیازی به مراجعه به مراجع قضایی نیست. اگر پدر به تعهدات خود در قبال پرداخت نفقه فرزند عمل نکند، مادر یا سرپرست قانونی فرزند می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، نفقه فرزند را مطالبه کند.
در یکی از مقالات سایت لاجورد به بررسی موثر بودن مشاوره ازدواج پرداخته ایم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید این مقاله را مطالعه کنید.
اگر مادر یا سرپرست قانونی فرزند در شرایطی باشد که امکان مراجعه به دادگاه را نداشته باشد، می‌تواند از خدمات مددکاری اجتماعی استفاده کند. مددکاران اجتماعی می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مانند یافتن شغل، تامین مسکن و دریافت کمک‌های مالی به مادر یا سرپرست قانونی فرزند کمک کنند. همچنین، سازمان‌های حمایتی مختلفی مانند کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی وجود دارند که می‌توانند به مادران یا سرپرستان قانونی فرزندانی که در شرایط دشوار زندگی می‌کنند، کمک کنند.
