کمبود آهن و هر آنچه باید درباره آن بدانید

کم خونی فقر آهن چیست؟

کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است. در این بیماری بدن به اندازه کافی آهن ندارد تا گلبول های قرمز سالم تولید کند. گلبول های قرمز اکسیژن را به بافت های بدن می رسانند. وقتی بدن به اندازه کافی آهن ندارد، گلبول های قرمز کوچک و کم رنگ تولید می کند که نمی توانند به اندازه کافی اکسیژن حمل کنند. در ادامه به بررسی علائم کمبود آهن می پردازیم. با مجله اینترنتی لاجورد همراه باشید.

علائم کمبود آهن در بدن

کمبود آهن یکی از متداول‌ترین نوع کمبود مواد مغذی در بدن است. علائم کمبود آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خستگی و ضعف

یکی از علائم اصلی کمبود آهن خستگی بیش از حد و احساس ضعف است. این احساس ممکن است حتی پس از استراحت مناسب هم باقی بماند.

تنفس سریع و نفس کوتاه

افراد ممکن است نفس کوتاه‌تر و تنفس سریع‌تری تجربه کنند، به ویژه در فعالیت‌های روزمره یا ورزش.

ضربان قلب نامنظم

ضربان قلب نامنظم و ناپایدار ممکن است ناشی از کمبود آهن باشد.

پوست خشک یا زردی

پوست خشک، زردی در پوست (معروف به جلوگیری) و یا لکه‌های سفید در ناخن‌ها نیز ممکن است نشانه‌های کمبود آهن باشند.

کاهش تمرکز و حافظه

افراد ممکن است دچار مشکلات در تمرکز، حافظه و حتی تغییر در حالت روحی شوند.

تغییر در طعم و بو

تغییر در طعم غذا یا حتی تغییر در حس بویایی نیز می‌تواند از علائم کمبود آهن باشد.

در صورتی که شما یا کسی که مراقبت می‌کنید علائمی از کمبود آهن دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا با آزمایش‌های مربوطه و تشخیص دقیق، درمان مناسب انجام شود.

علت کمبود آهن

کمبود آهن ممکن است به دلیل عوامل مختلفی اتفاق بیفتد.عدم مصرف مقدار کافی آهن از طریق غذاها می‌تواند منجر به کمبود آهن شود. به عنوان مثال، رژیم‌های غذایی کمبود مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت، ماهی، مرغ، لوبیا، نخود و سبزیجات می‌تواند منجر به کمبود آهن شود. خونریزی‌های مختلف مانند خونریزی از دست، خونریزی معده و روده، عوارض عمل جراحی یا دوره‌های قاعدگی فراوان می‌تواند به کاهش مقدار آهن در بدن منجر شود.

بارداری و شیردهی ممکن است منجر به کمبود آهن شود زیرا نیاز بدن به آهن در این دوره‌ها بیشتر است. برخی از مشکلاتی مانند بیماری‌های روده، عفونت‌های مزمن، یا مصرف برخی داروها می‌توانند باعث کاهش جذب آهن از مواد غذایی شود. کودکان در دوره رشد سریع خود بیشتر نیاز به آهن دارند و اگر مصرف آهن کافی نداشته باشند، ممکن است کمبود آهن داشته باشند. در صورتی که شما نگران کمبود آهن خود هستید، بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید تا با انجام آزمایش‌های لازم و تشخیص صحیح، درمان مناسب را شروع کنید.

کمبود آهن چه عوارضی دارد؟

کمبود آهن می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای سلامتی شما شود. کمبود آهن می‌تواند منجر به کاهش تولید سلول‌های قرمز (آنمی) شود که باعث کاهش حمل اکسیژن به اندام‌ها و بافت‌های بدن می‌شود. این موضوع ممکن است خستگی، ضعف، تنگی نفس و احساس سرگیجه را ایجاد کند. کمبود آهن می‌تواند به کاهش توجه، کاهش تمرکز، اختلال در حافظه و تغییرات در عملکرد ذهنی منجر شود. کمبود آهن ممکن است به ضعف عضلانی، خستگی زودرس و احساس ضعیفیت بیش از حد منجر شود.

می‌تواند باعث پوست خشک، زردی پوست (جلوگیری)، لکه‌های سفید در ناخن‌ها و حتی تغییر در سلامت موها شود.افراد ممکن است تغییر در طعم و بوی غذاها را تجربه کنند. همچنین می‌تواند باعث تغییر در رفتارهای غذایی شود و به طور کلی، کمبود آهن ممکن است روی کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. اگر احساس می‌کنید که ممکن است کمبود آهن داشته باشید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. آزمون‌های خونی و مشاوره پزشکی می‌تواند در تشخیص و درمان کمبود آهن کمک کننده باشد.

تشخیص کم خونی فقر آهن

تشخیص کمبود آهن و کم خونی فقر آهن اغلب از طریق آزمایش خون انجام می‌شود. پزشک معمولاً در صورت مشکوک بودن به کمبود آهن یا کم خونی، آزمون‌های خونی متنوعی انجام می‌دهد تا وضعیت دقیق را تشخیص دهد. این آزمون‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• تعداد سلول‌های خون قرمز (RBC): این آزمون میزان سلول‌های خون قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. کاهش در تعداد RBC ممکن است نشانه کمبود آهن باشد.
• هموگلوبین (Hb): این آزمون میزان هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را به سلول‌های خون قرمز می‌رساند، را اندازه‌گیری می‌کند. کمبود آهن باعث کاهش میزان هموگلوبین می‌شود.
• هماتوکریت (Hct): این آزمون نسبت حجم سلول‌های خون قرمز به حجم کل خون را اندازه‌گیری می‌کند. کاهش Hct نیز نشانگر کمبود آهن است.
• سرم آهن (Serum Iron): اندازه‌گیری میزان آهن در خون می‌تواند نشانگر کمبود آهن باشد.
• اندیسهای دیگر: ممکن است پزشک شما آزمون‌های دیگری مانند سرم آهن، ترانسفرین (Transferrin)، نیش‌های آهن (Ferritin) یا TIBC (ظرفیت اتصال ترانسفرین) نیز انجام دهد تا وضعیت دقیق‌تری از سطح آهن در بدن شما بدست آورد.

تشخیص دقیق کمبود آهن و کم خونی فقر آهن نیازمند ترکیب نتایج این آزمون‌های خونی و مشاوره پزشکی است. در صورتی که شما یا کسی دیگر علائم کمبود آهن دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا تشخیص صحیح گرفته شود و درمان مناسبی را شروع کنید.

درمان کمبود آهن یا کم خونی فقر آهن

درمان کمبود آهن یا کم خونی فقر آهن به علت آن بستگی دارد. اگر کمبود آهن ناشی از رژیم غذایی باشد، درمان اصلی افزایش مصرف آهن از طریق رژیم غذایی یا مکمل های آهن است. غذاهای غنی از آهن عبارتند از: گوشت قرمز، مانند گوشت گاو، مرغ، و گوسفند، ماهی، سبزیجات برگدار تیره، مانند اسفناج، کلم پیچ، و کاهو، لوبیا، آجیل. برای افزایش جذب آهن از رژیم غذایی، باید غذاهای غنی از آهن را با منابع غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید.

ویتامین C به جذب آهن کمک می کند. منابع غذایی حاوی ویتامین C عبارتند از: مرکبات، مانند پرتقال، لیمو، و گریپ فروت، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، توت فرنگی، مکمل های آهن. مکمل های آهن می توانند به افزایش سطح آهن خون کمک کنند. مکمل های آهن معمولاً به صورت قرص، کپسول، یا شربت موجود هستند. مصرف مکمل های آهن ممکن است باعث عوارض جانبی مانند یبوست، تهوع، و اسهال شود. اگر دچار این عوارض جانبی شدید، با پزشک خود صحبت کنید.

اگر کمبود آهن ناشی از خونریزی باشد، درمان اصلی کنترل خونریزی است. بسته به منبع خونریزی، درمان ممکن است شامل جراحی، دارو، یا تغییر در سبک زندگی باشد. اگر کمبود آهن ناشی از سوء جذب آهن باشد، درمان اصلی درمان بیماری زمینه ای است که باعث سوء جذب آهن می شود. زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند تا نیازهای خود و جنین خود را تامین کنند. پزشک ممکن است به زنان باردار مکمل های آهن تجویز کند. با درمان مناسب، کمبود آهن یا کم خونی فقر آهن معمولاً در عرض چند هفته تا چند ماه بهبود می یابد.